Қазақстан мен Иран көлік-логистика және транзит саласында екіжақты ынтымақтастықты тереңдетпек, деп хабарлайды 24kz.

Каспий акваториясы аясындағы көрші мемлекеттер кеме қатынасының игілігін көріп, Орта дәліз бойымен тауар тасымалы көлемін бірлесіп ұлғайтуға ниетті. Осы мақсатта еліміздің Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу Тегеранға ресми сапармен барды. Маңызды келіссөздер жүргізіп, жаңа іскерлік қатынастарға тың серпін берді. Ирандық кәсіпкерлерді елге инвестиция құюға шақырды.

Рауан Мыңбай, тілші:

- Премьер-министрдің орынбасары әрі Сыртқы істер минитрі Тегеранға ресми сапарын Иран президентімен кездесуден бастады. Масуд Пезешкианға Қасым-Жомарт Тоқаевтың жылы лебізі мен Құрбан айт мерекесіне орай жолдаған құттықтауын жеткізіп, қазақ-иран қатынасының қазіргі жай-күйін сөз етті. Осы күні қос мемлекет көпжақты құрылымдарға мүше. Ынтымақтастық аясы кең әрі келешегі кемел. Осы ретте ислам мемлекетінің басшысы қазақстандық әріптесіне ізгі тілегін жолдап, алдағы уақытта Астанаға арнайы сапармен баратынын айтты.

Бұдан кейін сапар Иранның Сыртқы істер министрлігінде жалғасты. Мұрат Нұртілеу мен Сейед Аббас Аракчи кездесіп, екіжақты байланыс барысы пысықталды. Тараптар өзекті мәселелерге қарамастан, сауда-экономикалық серіктестікті серпінді етуді мақсұт тұтып отыр. Оның үстіне арадағы тауар айналымы былтыр 50%-ке артып, транзиттік тасымал өскен. Осы жылдың алғашқы тоқсанында екі ел 129 млн долларға алыс-беріс жасап үлгерді. Дегенмен, ауқымды көлемде төлем жасап, есеп айырысуға кедергі келтіретін жайттар бар. Үкімет өкілдері мәселені шешудің оңтайлы әдісін әзірлеп, сауда-саттықты 3 млрд долларға дейін жеткізуге ниетті. Осы мақсатта Қазақстаннан бір топ бизнес өкілі келіп, мүмкіндіктерді зерделеуге кіріскен.

Пікір Сансызбаев, Маңғыстау облысы кәсіпкерлік және сауда басқармасының басшысы:

- Маңғыстау облысы үшін бізге бұл мемлекетпен қарым-қатынас маңызды рөл атқарады. 2025 жылдың 3 айында сауда қатынасымыздың көлемі 12 млн долларды құраған болатын. Иранмен бірнеше бағытта жұмыстар жүргізіліп жатыр. Қазіргі таңда жоспарланған 10 жобамыз бар. Басым көпшілігі ауыл шаруашылы, өңдеу өнеркәсібі бағытында жобалар болып келеді.

Ришат Бәли, кәсіпкер:

- 2026 жылы қазір Ираннан келіп жатқан су тұщытатын зауыт құрылғылар жасап шығаратын зауыттар құрайын деп жатырмыз. Әкімдік жақтан жақсы хабарлар. Арнайы экономикалық аймақтан жер бөлетін болды.

Қазақстан мен Иран қазір Каспий өңірін дамыту үшін бірлескен күш-жігер жұмылдыру қажет. Өйткені әлемде «Солтүстік-Оңтүстік» және «Орта» дәліз бағытымен тауар тасымалдаудың маңызы артқан. Сондықтан Қазақстан теңіз маңында жылдық қуаттылығы 22 млн тоннадан асатын кеме айлақтарының әлеуетін толыққанды пайдалана бастады. Түрікменстан арқылы Парсы еліне барар теміржол желісімен де транзит тоқтаусыз жүріп жатыр.

Мохаммад Садег Каве, Иран логистикалық компаниясының басшысы:

- Қазақстанның Сыртқы істер министрімен кездесуде екі елдің арасындағы бизнес процестерді, көлік-транзиттік мүмкіндіктерді кеңінен пайдалану мүмкіндігін талқыладық. Біз қазақстандық тауарларды Иран арқылы Оңтүстік Азия елдеріне жеткізу ісін қолға алғымыз келеді. Ақтауда бірлескен компания ашу жоспарымыз бар. Кездесуде біз сауда-экономикалық байланыстарды кеңейту, соның ішінде өнеркәсіп пен логистика салаларындағы инвестициялық жобаларды жүзеге асыру тетіктерін сөз.

Жалпы ресми Тегеран қазақстандық ірі компанияларға шығанақ порттары арқылы Үнді мұхитына шығар дәліз ұсынып отыр. Тіпті жеке терминал салуға жер бөлуге дайын. Ал Қазақстан Қытаймен шекарада ирандық сауда орталығын ашуға жағдай жасамақ. Мұрат Нұртілеу бұл іске инвестиция бөлемін деуші кәсіпкерлерге жан-жақты қолдау көрсетілетінін атап өтті.

Айта кетейік, бірер күннен кейін 150 адамнан құралған ирандық делегация бизнес миссиямен елордаға барады. Парсы елінің өкілдері Қазақстанда кілем өндірісінен бастап ауыл шаруашылығына дейін кәсіпкерлік жобаларды жүзеге асыруға бейілді.

Авторы: Рауан Мыңбай