Білім беру жүйесінің сапасы бойынша рейтингті Ұлыбритания, АҚШ, Австралия, Германия бастап тұр.

ЮНЕСКО-ның статистика институтының мәліметтеріне сәйкес, шетелде оқитын студенттердің басым бөлігі Қытай мен үндістандықтар. Жалпы әлем елдеріндегі жоғары оқу орындары несімен тартымды?

Жүргізуші:

- Жалпы шетелдік студенттерге қандай жеңілдіктер қарастырылған? Арнайы бағдарламалар бар ма?

Фариза Жанғанаева, тілші:

- Оқимын, білім аламын дейтін талапкерге мүмкіндік көп. Дегенмен, әр елдің өз талаптары бар.

Америкада үнді студенттері көп

Гарвард, Стэнфорд, Кембридж... Тізе берсек көп... Жалпы ресми дерекке сүйенсек, әлемде 50 мыңнан астам жоғары оқу орны бар. Соның ішінде саны жағынан Үндістан, АҚШ, Қытайда университет көп. Сөйте тұра, Үндістан мен Қытайдың студенттері өзге елдің есігін қағып, білімін алуға құмар.

Мәселен, шетелде білім алғысы келетін Үндістан азматтарының қатары жылдан жылға артып келеді. Қазірде олар әлемнің 240 елінде оқып жатыр. Олар өзі елінен гөрі Америка мен Британияның білім беру бағдарламаларына жүгінеді. Былтыр аспирантура мен докторантурада оқитын студенттердің саны 1,3 миллионға жеткен. Бұл көрсеткіш алдыңғы 2 жылмен салыстырғанда 35% көп. Жалпы қазірде АҚШ-та оқитын миллионнан астам шетелдік студенттің 25%-і үнділердің үлесінде. 2022 жылы билік 125 мың студентке виза берген. Бұл – рекордтық көрсеткіш.

Майя Чанкселиани, Оксфорд университетінің профессоры:

- Көптеген үнді студенттерінің АҚШ-та оқуды таңдауының бірнеше себебі бар. Біріншіден, Үндістанның жетекші оқу орындарында орын саны шектеулі. Тамаша оқу үлгеріміне қарамастан, көптеген студент білім гранттарынан қағылып жататын кездер көп. Екіншіден, шетелде оқу ақысын Үндістанның кейбір жетекші оқу орындарындағы оқу ақысымен салыстырғанда аса бір айырмашылық байқалмайды.

Германияда оқу үшін ағылшын тілін білу жеткілікті

Шетелдік студенттер үшін жайлы елдің бірі – Германия. Мұнда оқитын халықаралық студенттердің саны кейінгі 15 жыл бойы артып келеді. Былтыр жалпы көрсеткіш 379 мыңға жеткен. Бұл өткен жылдармен салыстырған едәуір көп. Бұл өсімге ағылшын тіліндегі бағдарламалардың көптігі тікелей әсер етеді. Әсіресе, магистратура мен доктарантураға түсушілерге мүмкіндік көп. Ал бакалавриатта неміс тілін жетік білу міндетті. Жалпы неміс білімі әлемде жоғары бағаланады. Жыл сайын ел білім беруге өзінің Жалпы ішкі өнімінің шамамен 4-5%-ін жұмсайды. Әрі оқытушылары Еуропадағы ең жоғары жалақыны алады.

Жапондар шетелде оқығысы келмейді

Ал, Жапония студенттерін шет елдерде оқыта алмай әлек. Билік 2033 жылға дейін шет елдерден 400 мыңнан астам студентті қабылдауға ниетті. Есесіне 500 мың жапондық студент өзге елдерге жіберіледі. Бұл елдегі демографияны жақсартудың бір тәсілі. Өйткені Жапонияда жастар сиреп, қарттар қаптап барады. 60-тан асқандардың саны алдағы 25 жылда 35%-ке артуы мүмкін. Сол себепті билік жастардың білім алуына қолайлы жағдай жасап отыр. Осындай мүмкіндік бола тұра, жапон студенттері шетелде оқығысы келмейді. Өйткені олардың ағылшын тілін меңгеруге құлқы жоқ. Статистикаға сүйенсек, ағылшын тілінің былтырғы индексі бойынша 116 елдің ішінде Жапония 92-ші орында.

Хироши Ота, Хитоцубаси университетінің шетелдік білім бағдарламалары бойынша директоры:

- Жапонияға оқуды бітіргеннен кейін елде қалып жұмыс істей алатын шетелдік студенттер көбірек қажет. Өйткені жапондық компаниялардың 40%-і қазір жұмысқа орналасу кезінде ағылшын тілін білуді талап етеді.