0:00:00

Жаңалықтарды Telegram арнамыздан оқыңыз!

Маңғыстауда соңғы жылдарда Ұлттық киімдерге сұраныс артқан. Қазақы нақыштағы шапандар мен жадағайларды жергілікті тұрғындар тек мерекеде емес, күнделікті өмірде де киеді. Ұлттық өнерді дәріптеуге жасы да, жасамысы да үлес қосып жүр. Салт-дәстүрдің қаймағы бұзылмаған аймақтағы ұлттық киімдердің ерекшеліктері туралы Аягөз Оралбайқызы тарқатып айтады.

Қымбат Далабаева мен Ақбала Мұқанова Ақшұқыр ауылында көненің көзі саналатын ардақты аналар. Бірі 78 жаста, екіншісі «жетінші мүшелге» келген. Әзиз әжелер тұрақты ұлттық киім киеді. Оларда жадағай, ішік, сеңсең тон тіпті, ұмытыла бастаған түрме белбеу де бар.

Қымбат Далабаева, Ақшұқыр ауылының тұрғыны:

Біздің кигеніміз зер салған бешпет, зер салған кәжекей, шашбау, үш аяқты сырға, мына араға жанағы 4 тақпалы өңіржиек, мынау мінеки үлкен әжемнен қалған мұра. Соны тағып жүрміз, балдарымызға нелікке тастап жатырмыз бірқатарын. Ертең осыны дәріптеп тағып жүрің деп.

Облыстық музейде жергілікті халықтың ұлттық киімдерінің қоры көп. Мамандар байырғы тұрғындар мәртебесіне қарай киінгендерін айтады. Оны жәдігерлердің сапасынан байқауға болады.

Аягөз Оралбайқызы, тілші:

Музейде сақталған ер адамдардың ұлттық киімдерінің арасында мына сеңсең тонның 60 жылдық тарихы бар. Оны шаруалар киген. Аймақтың қатал табиғатына арналған, жел өткізбейтін қасиетке ие. Тағы бір ерекшелігі осы тон 3-4 қойдың терісінен илеп тігілген.

Музейдегі дерекке сүйенсек, қазақ халқы Амал мен Наурыз мерекелеріне ерекше сәнді киінген. Жас келіндер басына ілмелі орамал тартса, егде жастағы әйелдер ұзындығы 3-5 метр болатын жаулық таққан.

Айжанат Іңірбай, Әбіш Кекілбаев атындағы облыстық тарихи-өлкетану музейі тарих бөлімінің маманы:

Кеше Президентіміздің сөзінде өзіміздің ұлттық киімімізге жететін нәрсе жоқ деді ғой. Жалпы қазақ халқы кішкентай күнінен қыз баланы ешқандай тұмшалап өсірмеген. Қыз бала жаңа жасөспірім болып келе жатырғанда басына тақия кигізген. Шашын екі өрім қылып өргізіп, оған шолпы тағып қоятын болған. Өсе келе желекке ауыстырған. Кішкентай орамалдар. Қызыл орамал әрине.

Аймақта қазақ халқының ұлттық киімдерін заман талабына сай тігіп, қазіргі уақытқа ыңғайлап, жаңғыртып жүрген дизайнерлер бар. Солардың бірі – Назила Сатқан. Ол соңғы жылда ұлттық киімге сұраныс екі есе артқанын айтады.

Назила Сатқан, дизайнер:

Осы кітапта көрсетілгендей шапан, жадағай деп те айтады осындай шашақтарымен де жүреді. Осындай детальдарын сақтадық. Бұл шашақ деп айтылады, күлте деп аталады. Күміс түймелермен жүреді, бұрын әжелеріміз осындай күміс түймелермен таққан екен. Көненің көзі болсын деп осылай міне. Тапсырыс өте көп. Тек қнла үлкендер емес, жастар да қазақи нақыштарға қатты мән береді.

Расында да, қазір Ақтау қаласында көшеде ұлттық киіммен жүру таң емес. Тұрғындар арасында той-томалақтан бөлек, жұмысқа да қазақы нақыштағы киімдерді кию жаппай сәнге айналған. Бүгінде облыста ұлттық киім сән индустриясында танымал 20 ға жуық бренд бар.

Аягөз Оралбайқызы