Осы аптаның басты оқиғасы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев АҚШ-қа барады.

Ақ үйде Дональд Трамппен кездеседі. Мұнда С5+1 саммиті өтеді. Бұл саммитке Қазақстанмен қатар Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан басшылары қатысады. Жалпы Президенттер деңгейіндегі мұндай саммит алғаш рет екі жыл бұрын, 2023 жылы өтті. Бұл жолғысы екінші саммит.

Сөйтіп жиында қандай мәселелер қаралуы мүмкін? Қазақстан АҚШ-пен қай салада серіктестікті дамытуға күш салады?

Алып экономика АҚШ-пен аралас-құралас сауда жасау қай ел үшін де тиімді. Мұхиттың арғы жағында жатқан мемлекет тамырын терең жайып, нарықты билеп отыр. Біздің елде Құрама Штаттардың ірі әрі беделді 630 компаниясы жұмыс істейді. Осы уақытқа дейін экономикамызға 100 млрд доллардай инвестиция құйды. Қазақстан АҚШ-та өтетін С5+1 саммитінің алаңын бұл жолы да иімді пайдалануға мүдделі.

Джеффри Пайетт, дипломат, MCLARTY Associates компаниясының атқарушы директоры:

- Қазақстанның жаһандық энергетика нарығындағы айтарлықтай ролін ескерсек, ал энергия жасанды интеллект дәуірінің басты ресурстарының бірі екенін түсінсек, АҚШ пен Қазақстан арасындағы жоғары технологиялар саласындағы ынтымақтастық одан әрі нығая түсетініне сенімім мол.

Саяси оқиғаларды қалт жібермейтін халықаралық сарапшылардың айтуына қарағанда, Орталық Азия мен АҚШ арасындағы саммит аймақтық ынтымақтастыққа жаңа серпін береді. Басқосуда Қазақстан Құрама Штаттармен ірі келісімдер жасауға тиіс. Соның бірі — Америка аса мұқтаж болып отырған сирек металдар. Ал, Қазақстанда бұл қазба байлықтың қоры мол.

Джессика Ниафи, Назарбаев университеті Саясаттану және халықаралық қатынастар кафедрасының профессоры:

- АҚШ алдағы C5+1 саммитінде Орталық Азия елдерімен табиғи ресурстар саласында экономикалық әріптестікті нығайтуға ден қояды. Яғни Президент Трамп мыс, уран және сирек металдар бойынша нақты ұсыныстар мен бастамалар көтеруі мүмкін. Бұл әсіресе Қазақстан үшін маңызды. Өйткені бұл экспорттық бағыттарды әртараптандыруға жол ашады.

Саммит қамтитын тағы бір мәселе — әуе тасымалы болуы мүмкін. Өйткені қазір жолаушылар АҚШ-қа Еуропа арқылы қатынайды. Ал тікелей рейс ашылса, экономикалық және туристік байланыс нығаяды. Іскерлік қатынас жеңілдейді. Бұдан бөлек екі жақты сауда ұлғайған сайын жүк тасымалдау мәселесі туындайды.

Джессика Ниафи, Назарбаев университетінің Саясаттану және халықаралық қатынастар кафедрасының профессоры:

- АҚШ пен Қазақстан арасындағы ынтымақтастық пайдалы қазбалармен ғана шектелмейді. Көлік және инфрақұрылым бойынша келісімге келуі мүмкін. Құрама Штаттар теміржол, порттар және кеден жүйесін жаңғыртуға арналған технологиялық және қаржылай қолдау көрсетуі ықтимал. Сондай-ақ азаматтық авиация саласында да келісімдер болады деген болжам бар. АҚШ-тан Орталық Азияға тікелей әуе рейстері ашылуы мүмкін.

Қазір әлемде геосаяси ахуал ушығып тұр. Ресей мен Украина арасы, Таяу Шығыстағы соғыс, АҚШ пен Қытайдың сауда текетіресі бізге сақ әрі тереңнен ойлап қимылдауды талап етеді. Ал сарапшылар «мұндай сын қатерлі кезеңде C5+1 форматындағы кездесу аймақ елдері, соның ішінде Қазақстан мен АҚШ үшін жаңа кезеңнің бастауы болуы мүмкін», — дейді.

Авторы: Зайнұр Байжігіт