Былтырдан бері АҚШ пен Еуропалық одақ елдері қытайлық маркетплейстерге, атап айтқанда «Temu» мен «Shein»-ге қарсы белсенді түрде күрес бастады. АҚШ-та биыл 4 ақпаннан бастап баж салығы бойынша жаңа ережелер мен шектеулер – Қытайдан әкелінетін тауарларға 10% мөлшерінде қосымша салықтар енгізілді. Сонымен қатар 800 доллардан арзан тауарларды бажсыз әкелуге мүмкіндік беретін «De minimis» жеңілдігінің де күші жойылды. Сарапшылардың айтуынша, бұған дейін «De minimis» мүмкіндігінің күшімен кез келген тариф пен кедендік тексеруден босатылған «Temu» мен « Shein »-ге бұл үлкен соққы болды.

2023 жылғы маусымда жарияланған АҚШ Конгресі комитетінің мәліметі бойынша, «Temu» мен «Shein» үлесі «De minimis» қағидасына сәйкес АҚШ-қа күнделікті жіберілетін барлық жөнелтілімнің жалпы санының 30%-дан астамын құрады. Жаңа ережелер енгізілгеннен кейін «Temu» маркетплейсі бірқатар шара қабылдады: АҚШ-тағы қоймаларда тұрған тауарларды қолдана бастады, сонымен қатар АҚШ-тағы жергілікті сатушыларды тарта бастады (бұлай бұрын да жасалған).

АҚШ-та жаңа тарифтер күшіне ене бастаған кезде (ақпанның алғашқы аптасында) «Shein»-нің күнделікті сатылымы бірден 41%-ға төмендеген. Ал «Temu»-дың күнделікті сатылымы 32%-ға азайған.

«De minimis» жеңілдігінің күші жойылғаннан кейін бірден логистикалық тізбектерде елеулі проблема туындай бастады. Пошта қызметтері бұған дайын болмаған еді. Миллиондаған, тіпті миллиардтаған тауараралық жөнелту пункттерінде тұрып қалды. Осыдан кейін Дональд Трамп АҚШ-тың Сауда министрлігіне барлық қиындықтар мен нюанстарды шешуге мүмкіндік беріп, бажсыз «De minimis» режімінің күшін жоюды уақытша тоқтатты. Бұл күресте АҚШ жалғыз емес. Еуропалық одақта бірнеше айдан бері қытайлық маркетплейстерден әкелінетін тауарлардың сапасы, сондай-ақ олардың күмәнді қауіпсіздігі жөнінде мәселелер көтеріліп келеді. Енді кедендік жарналарға қатысты мәселе де белсенді түрде қарастырылып жатыр», деп жазады «Ranking».

Бұдан былай Еуропалық комиссия ЕО-ға мүше 27 мемлекеттің ұлттық кеден органдарымен бірлесіп, нарықты қадағалау мен тестілеуді күшейтпек. Сөйтіп, интернетте сатылатын қауіпті өнімдер мәселесін шешуге назар аудармақ. Комиссия онлайн сатып алынатын арзан тауарлар санының өсуі кеден органдарына қысымды күшейтетінін айтып, ЕО заң шығарушыларын – Еуропарламент мүшелері мен қатысушы мемлекеттерді құны 150 еуродан төмен импортты баж салығынан босатудың күшін жоюға шақырды. Сондай-ақ ЕО-ға жыл сайын әкелінетін миллиардтаған арзан өнімдердің көпшілігі одақ заңдарына сәйкес келмейтіні, ал ережелерді сақтайтын еуропалық компаниялар қауіпті немесе жалған өнімдерді сататын бәсекелестерінен жеңіліп жатқаны тағы да атап өтілді.

Былтыр Еуроодақ елдеріне келіп түскен құны 150 еуродан аспайтын сәлемдемелердің 91%-дан астамы Қытайдан келген және олардың негізгі үлесі «Temu» мен «Shein»-ге тиесілі.

Біздің елде де «Temu» мен «Pinduoduo» тауарларына сұраныс өте жоғары. Сарапшылардың бағалауынша, мұндай маркетплейстер отандық шағын және орта бизнес келешегіне қауіп төндіреді. Біріншіден, олардың бағасы қолжетімді, тез жеткізіледі, онымен қоса біздің елде тіркелмеген, сол себепті ешқандай салық та, баж да төлемейді.

Дегенмен Үкімет мұндай компаниялардың жұмысын реттеуге тырысып жатыр. Биыл ақпанда «Temu», «Pinduoduo», «Alibaba Group» компанияларын қоса алғанда, 101 онлайн сауда платформасы салық есебіне қойылыпты. Алайда бізде бажсыз әкелу шегі бар болғандықтан олар кедендік бажды төлемеуге құқылы. Қазір оның шегі – 500 еуро және (немесе) 25 килодан аспайтын салмақты құрайды. Бұл әрине, әлі де болса отандық бизнесті шетелдік маркетплейстер алдында осал ете түседі. Ал Батыс тәжірибесін енгіземіз бе, жоқ па, ол уақыт еншісіндегі мәселе.