Президент жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтында «Қазақстанның болашақ келбеті: сын-қатерлер мен мүмкіндіктер» тақырыбында КИСИ GPS: Gylym. Pikir. Sayasat Ұлттық сараптама алаңының кезекті отырысы өтті.

Аталған алаңда жетекші сарапшылар, саясаттанушылар, ғылыми қауымдастық және қоғамдық ұйымдардың өкілдері саяси жаңғырудың негізгі жетістіктерін, кейінгі үш жылда еліміздегі саяси, экономикалық және әлеуметтік реформалар саласында жүргізіліп жатқан жүйелі жұмыстарды талқылады. Сарапшылар қысқа мерзім ішінде елдің саяси құрылымында елеулі өзгерістер болғанын, соның ішінде саяси жүйенің либерализациясы, Парламент рөлінің күшеюі және билікті орталықсыздандыру үрдісін сөз етті. Сондай-ақ сот саласының реформалары да қозғалды.

Президент жанындағы ҚСЗИ Алматы қаласындағы өкілдігі­нің басшысы Әсел Назарбетова елде қысқа мерзім ішінде бірқатар саяси реформа жүзеге асырылғанын айтты.

«Экономиканы жаңғырту және қоғамдық этиканы жаңарту жөнінде ауқымды жұмыс атқарылды. Маңызды реформалардың бірі 2022 жылы Қазақстан Конституциясына өзгерістер енгізу болды. Бұл елдің саяси құрылымында елеулі өзгеріс әкелді. Қабылданған реформалар шеңберінде партиялық және сайлау жүйесін ырықтандыру жұмыстары іске асырылды. Президенттің өкілеттіктерін шектеу бойынша шаралар қабылданды: Президент партия мүшесі болу және облыс әкімдерін тағайындау құқынан айырылды, Мемлекет басшысын қайта сайлауға тыйым салынды», дейді Ә.Назарбетова.

Оның айтуынша, 2022 жылғы референдум нәтижесінде басталған ауқымды саяси және экономикалық реформалардан кейін Қазақстан демократия институттарын нығайту, қоғамдық диалогті кеңейту және мемлекеттік саясатты жетілдіру бағытын жалғастырып келеді.

«Ұлттық құрылтай би­лік, азаматтық қоғам және сарапшылар қоғамдастығы­ның өкілдері өзекті сын-қатерлер бойынша бірлес­кен шешімдер әзірлейтін алаңға, ұлттық мәселелер мен елдің стратегиялық дамуын талқылаудың маңызды тетігіне айналды. Бурабайда өткен құрылтайдың кезекті отырысы бұл үдерістегі маңызды кезең болып, жүйені одан әрі реформалау мен жаңғырту үшін жаңа бағдарларды айқындап берді», деді Ә.Назарбетова.

Маңызды тақырыптарды талқылауға қатысқан Алматы Азаматтық альянсының төраға­сы Қайыржан Әбдіхалықов әлем үкіметтер мен халықтар арасындағы байланысты нығайту, биліктің ашықтығын қамтамасыз ету және ұлттық консенсустың қалыптасуына ықпал ету үшін ұлттық жиналыс­тар мен ассамблеялардың алуан түрлі нысанын қалыптастыра бастағанын айтты. Мемлекет пен қоғам арасындағы осындай пәрменді әрі заманауи коммуникация арнасы ретінде еліміз­дегі Ұлттық құрылтайды ерекше атап өтті.

«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасына Президент 2019 жылы бастамашы болғанын бәріміз білеміз. Оны жүзеге асырудың бес жылында өте жақсы нәтижелер байқалды. 2024 жылға қарай «Қоғамдық бақылау туралы» заң күшіне енгенін айтқым келеді, енді азаматтардың сұрақтар қоюға, бюджет қара­жатының жұмсалуын тексеруге құқы бар. Бұрын бұл қоғамдық кеңестердің немесе депутаттардың ғана құзыреті болса, енді кез келген азамат мұны жасай алады. Бұл да – Мемлекет басшысының азаматтық қоғамды қолдаған бастамасы», деді Қ.Әбдіхалықов.

Сарапшының айтуынша, азаматтық қоғамды тұрақты дамыту үшін мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл болуы керек екенін түсіну өте маңызды. Ал мемлекеттік органдар да бір орында тұрмай, реформалануға тиіс.

Жалпы, ұлттық сараптама алаңының кезекті отырысында реформаның тиімділігі, алдағы даму жолдары, Ұлттық құрылтайда ұсынылған Ішкі саясат тұжырымдамасы, ком­мерциялық емес ұйымдарға (ҮЕҰ) қатысты заңнамалық өзгерістер, шағын және орта бизнесті қолдау мен мемлекеттің жалпы болашақтағы дамуы талқыланды.

АЛМАТЫ