Адамның ішінде жатқан адамға ота жасауға бола ма? Болады.Өз елімізде де фетальды медицинаның арқасында дүниеге дені сау сәбилер келе бастады. Мереке қарсаңында ерекше баспасөз мәслихаты өтіп, шешесінің құрсағында, дүниеге келмей жатып екі рет қатарынан операция жасалған Қадия мен Разия атты сәбилердің оқиғасы баяндалды.

Фетальды хирургия деп отырғанымыз — туабітті талай кеселдің алдын алып жатқан медицинаның жаңа бағыты.

Отандық БАҚ өкілдеріне сұхбат беруге келіскен Ырысжанның отбасы да егіздердің өмірге келуін зарыға күткен екен. Алайда, жүктілігі 24 аптаға жеткен болашақ анаға «фето-фетальды трансфузиялық синдром» диагнозы қойылады. Бұрын мұндай диагнозы бар шараналар не өлі туатын, не дәрігерлер кеңесімен түсік жасалатын. Түсінікті тілмен айтқанда, іштегі егіздер бір тамырға байланып, бір бала бір балаға донор болып, нәтижесінде екеуі де дұрыс дамымайды. Егер бұл оқиға осыдан бірнеше жыл бұрын орын алса, соңы мүлде қайғылы сипат алар еді. Өйткені, отандық медицина іштегі шаранадан осындай кінәрат, яки басқа да ауытқулар табылған жағдайда ондай аяғы ауы әйелдерге көмектесуге дәрменсіз еді.

Енді міне, журналистермен кездесуге егізіменал-бұл жайнап келген Ырысжанға аяғы ауыр болғанына 31 апта толғанда Алматыдағы Перинатология және балалар кардиохирургиясы орталығында фетальды операция жасалған.

Сонымен Қазақстанда феталды медицина 2023 жылдан бастап қолға алына бастады десек, сол жылы ҚР Денсаулық сақтау министрлігі мен AYALA қайырымдылық қоры бірлесіп, Алматы мен Астанадағы фетальды медицина бөлімшелерін ашып, хирургтар тобын даярлай бастаған еді.

«Біз бұл жобаның табысқа жететініне әу бастан сендік. AYALA қоры жылдар бойы мемлекетке баланың туғанынан бастап мүгедектік деңгейін төмендетуге көмектесіп келеді. Біз дәрігерлердің біліктілігін арттырумен 10 жылдан бері айналысып келеміз. Халықаралық мамандардың жетекшілігімен өткен шеберлік-дәрістеріміз бен курстарға 2,3 мыңнан астам қатысты. Бұл тәжірибе бізге ең қысқа мерзімде үздік практиктерді тауып, отандық фетальды хирургтерді даярлауда солардың қолдауына ие болуға септесті», деді AYALA қайырымдылық қорының негізін қалаушы әрі президенті Айдан Сүлейменова.

Астана мен Алматыдағы медициналық орталықтарға фетальды хирургияны енгізу отандық медицинаны жаңа деңгейге шығарды. Өз кезегінде AYALA қоры дәрігерлерімізге шетелдік жетекші мамандардан білім алуға жол ашып берді. Оған қоса аталған Қор фетальды хирургия бөлімшелерін қажетті медициналық технологияламен жабдықтады.

Осылайша, 2024 жылдың маусымында Алматыдағы Перинатология және балалар кардиохирургиясы орталығында халықаралық сарапшылардың қатысуымен алғашқы фетальды ота жасалды, шілдеде Астанадағы «Ана мен бала орталығында» жасалды. Қазір қазақ дәрігерлері фетальды оталарды өздігінше жасай алады. Бар болғаны бір жылдың ішінде «Феталды хирургия» жобасы Қазақстанда 35 құрсақішілік ота жасалып, 32 нәрестенің өмірін сақтап қалуға мүмкіндік берді. Таяу болашақта дәрігерлер жыл сайын 150-ге жуық фетальды ота жасай алады.

Мұндай жобалар қомақты қаражатты қажет ететіндіктен, AYALA қоры «Шеврон» компаниясының қолдауымен УДЗ дәрігерлері мен акушер-гинекологтардың біліктілігін арттыру үшін халықаралық тәжірибелі сарапшылардың қатысуымен курстар өткізіп келеді.

«Қазақстанда феталды хирургияны дамытудың табыстылығы дер кезінде қойылған диагностикаға тәуелді. Ұрық дамуындағы проблемалар неғұрлым ерте анықталған сайын, операция нәтижесі, әлі өмірге келмеген шарананың денсаулығын сақтау мүмкіндігі соғұрлым жоғары. AYALA қорының білім беру жобаларына көрсетіп жатқан қолдауымыз отандық медициналық көмектің сапасын арттырып, талай отбасын қуанышқа бөлеп жатқанын мәртебе тұтамыз», дейді «Шеврон» компаниясының әлеуметтік инвестициялар жөніндегі үйлестірушісі Жанар Қошпанова.

Баспасөз мәслихатында мамандарымыздың ұрық патологиясының сараптамалық УДЗ-диагностикасы бойына білімдері Денсаулық сақтау министрлігінің «Бір күн клиникасы» жобасында да кәдеге асып жатқаны туралы баяндалды. Қазір бұл жоба 15 мемлекеттік перинаталдық орталықтың базасында жүзеге асып жатыр және ұрықтың дамуын жылдам әрі дәл генетикалық диагностикалау үшін барлық қажетті жабдықтармен жабдықталған.

Сол сияқты AYALA қоры Алматыда да «Шеврон» компаниясының қолдауымен жоғарыдағыдай емхананы жабдықтауға көмектескенін, бұл жерде 3,2 мың әйел диагностикадан өтіп, құрсақтағы патология қаупі жоғары 151 жүктілік анықталған. Қазақстан бойынша «Бір күн клиникаларында» туабітті кеселдер диагностикасынан 30 мың әйел өтті. Ұрықтың генетикалық кінәратын дәл диагностикалау мен құрсақішілікота жасау МӘМС есебінен жүргізіліп, дені сау балалардың өмірге келуіне септесіп отыр.