Қытайда жаңа онлайн сәйкестендіру жүйесі іске қосылды. Жоба азаматтардың жеке ақпараттарын қорғап, елдің цифрлық экономикасын дамытуға бағытталған.

Алайда тың бастама Қытай қоғамында күдік тудырып отыр. Тіпті наразылық білдіріп жатқандар да бар.

Жаңа бастаманы қытайлар жаппай қолдап отырған жоқ. Іске қосылғалы бір жарым айдан сәл асса да жүйеге тіркелген адам саны 6 млн-ның төңірегінен аспай тұр. Бұл миллиардтан астам халқы бар мемлекет үшін түк те емес.

Жаңа жүйе тәртібіне сай әрбір азаматқа бірыңғай виртуалды құжат беріледі. Осы арқылы онлайн платформаларға тіркелу жеңілдейді. Жеке басты тексеру үшін түрлі деректерді сұрап, оны енгізу талап етілмейді. Былайша айтқанда кәдімгі жеке куәлік. Ел үкіметі мұны цифрлық экономиканы дамыту құралы деп таныстырды. Бұл жеке деректердің таралуын 82 пайызға төмендетіп, заңсыз төлемдерді тежеу мүмкіндігі 45 пайызға жоғарылайтын көрінеді. Үкімет оны деректерді қорғайтын сауыт болады деп сендіріп отыр. Қазір жүйе Қытайдың онлайн қызмет көрсету платформаларында пилоттық режимде қолданыла бастады. Оған Вичат, Таобао сияқты ірі қызмет көрсету жүйелері қатысып отыр. Жүйе әзірге ерікті түрде енгізілген. Бірақ алдағы уақытта бүкіл қытай халқы міндеттелуі мүмкін. Бұған құқық қорғаушы заңгерлер алаңдаушылық білдіріп отыр. Олардың пікірінше, бұл мемлекетке интернеттегі азаматтарды не істеп отырғанын толық бақылауға мүмкіндік береді. Тіпті кейбір сарапшылар «сандық тоталитарлық инфрақұрылым» деп айдар таққан. Өйткені виртуалды ID азаматтардың онлайн әрекеттерін нақты уақыт режимінде бақылауға жол ашады. Виртуалды жеке куәлікке деген сенімсіздік жуырда ғана болған жаһандық кибер шабуылдаудан кейін тіпті арта түсті. Соның салдарынан интернетке миллиардтаған құпия сөз тарап кеткен.

Қытай қоғамындағы түрлі қарсылыққа қарамастан жүйе енгізілді. Жұмыс істеп тұр. Бұл бір жағынан цифрлық қауіпсіздікті арттыруға жасалған қадам болса, екінші жағынан азаматтардың еркіндігі мен жеке өміріне әсер ететін құралға айналуы ықтимал. Ендігісін уақыт көрсетеді.

Руслан Бақытбекұлы, Мадияр Ерсайын, 24KZ