Сарапшылар Күннің "депрессияға" түскенін жазуда.

Өткен 2024 жыл Күн бетіндегі қуатты жарқылдармен, ғаламшарымыздың әр тұсындағы полярлық шұғылалармен, сондай-ақ түрлі техниканы істен шығарған ғаламат магниттік борандармен есте қалды. Алайда 2025 жыл басының тыныштау өтуі ғалымдарды екіұдай сезімде қалдырды.

Ғарыш зерттеулері институтының күн астрономиясы зертханасы ғалымдарының айтуынша, бұған дейін Күннің бетінде тыныштық орнаған болатын. Сондықтан геомагниттік ахуал тыныштау болды.

Алайда биылғы наурыз айының басында М класындағы қуатты жалын ату орын алды. Ұқсас от атқылау 12 наурызда қайталанған. Зерттеушілер бұл тұрғыда наурыз айы тыныш болмайтын түрі бар екенін айтады.

"Күндегі төмен белсенділік жарқылдар санының аз болуымен және қуатының төмендігімен байланысты болды. Депрессия шамамен 2 айға жалғасты. Соның өзінде оны жекелеген қысқа мерзімді от атулар үзіп тұрды. Тымық-штиль ұзаққа созылмады", – деп түсіндірді лаборатория мамандары.

Ғалымдар бұған дейін дабыл қағып, 2024 жылы ғаламымыздың басты жұлдызындағы белсенділік шырқау шегіне жеткенін хабарлаған болатын. Астрономдар содан бері белсенділіктің төмендемегенін айтады.

Адамзаттың үрейін ұшырған 2024 жылы да ұзаққа созылған үзілістер болды, олар 3-4 айға дейін ұзады.

"Сондықтан қазіргі кезде Күнге қатысты болжам әлі де айқын емес. Барлығы алдағы 3 айда анықталады. Егер жұлдызымыздағы белсенділік жанданбаса, күш алмаса, 25-ші циклдың шырқау шегі артта қалады деген жорамалдардың ақиқатқа айналуының мүмкіндігі артады", – деді мамандар.

Бастары қақсап, сақинасы сырқыраған жандардың күткені де осы.

Дегенмен, егер белсенділігі қайта артса, Күн қысқа мерзімді депрессиядан шығып, қайта қаһарына мінді деген сөз.

Ал, әзірше, 11 наурыз күні аспандағы басты шамшырақтың бетінде 2 жаңа жарылыс тіркелген.

Оның біреуіне төменгі С класындағы мәртебе берілді. Мұндай құбылыс Жерге қауіп төндірмейді. Себебі, оның энергиясы күн массасының планетааралық кеңістікке лақтырылуына серпін бере алмайды екен.

Алайда екінші жарылыс әлдеқайда қуатты болды және оған М класы тағайындалды. Астрономдар мұндай құбылыс радиациялық дауыл тудырып, ғарыш пен Жердегі радиоқұрылғылардың жұмысында ақаулар туындата алатынын нақтылады.

Ертесіне, 12 наурызда С сыныбындағы тағы бір жалын ату тіркелді. Кеше Күннің белсенділік индексі 4,7 баллды құрады және қызғылт-сары деңгейге жетті. Бұл – мүмкін болар барлық 5 деңгейдің үшіншісі! Соның алдында ғана ол анағұрлым әлсіз, сары деңгейде болған.

Бұл ретте мамандардың тұспалдауынша, "Көрісу күнінде", 14 наурыз бойы жағдай тұрақты болады. К-индекстің күрт құбылуы күтілмейді. Күшті геомагниттік дауылдың болу мүмкіндігі шамамен 12%-ға бағаланады.

Алайда Күннің қазіргі күрт құбылғыш жағдайын ескере отырып, мамандар ахуал жақсы немесе жаман жаққа қарай өзгеруі мүмкін екенін ескертті.

Сонымен бірге, ғалымдар наурыз айы бойы Жерді қуатты магниттік дауылдар жабатынын қаперге салды. Ол бір айға созылып, адамдарды әбігерге салуы мүмкін.

Мұны "Магниттік дауылдардың кестесінен" байқауға болады. Кестенің қалпымен қып-қызыл болуынан бойды түршіктіреді. Өйткені кестедегі ғылыми болжам шын болып шықса, айдың қалған бөлігінде геомагниттік шторм Жерді дүркін-дүркін, үстемелете соққылауы ықтимал.

"Бұл Күннің 25-ші циклінің шырқау шегіне жетуімен байланысты. Нәтижесінде, Күнде алапат жарылыстар мен плазманы ғарышқа лақтырулар болады деп күтілуде. Мұндай белсенділік жер серіктерінің жұмысын бұзады, жердегі байланыс зардап шегеді, энергетикалық желілер істен шығуы мүмкін. Сондай-ақ, бұл адамдардың денсаулығына ықпал етіп жатады. Күннің циклінің шырқау шыңы дәл осы 2025 жылға келеді", – деп болжады мамандар.

Жер-жаһанды өртеп жіберіп, күлін ғарышқа шашуы мүмкін экстремалды дауылдарды айтпағанда, қазіргі кезде ғалымдар негізгі үш түсті қолданады. Оның ішінде жасыл деңгей – тыныш, сары деңгей – қозған (возбужденный), қызғылт-сары деңгей – магниттік дауыл.

Өз кезегінде дауыл түрі әлсізден – төтенше деңгейге (G1-ден G-5-ке) дейін өрістеуі мүмкін.

Магниттік дауылдардың кестесінен байқалғандай, 15, 16, 17, 18, 26, 27, 28 наурыз күндері – қызғылт-сары деңгейде болуы мүмкін деп болжанады.

Ғалымдардың жорамалы бойынша магниттік дауылдардың өршу шыңы шамамен 15-17 және 28-31 наурызға тұспа-тұс келуі ықтимал.

Нақты қай күні ауырлау болатыны нақтыланбады, бірақ эксперттер бұл айдың метеопаттар үшін күрделі болатынын ескертті. Оның үстіне кейбір күндері магниттік дауылдар рекордтық қуаттылыққа жетуі ғажап емес.

Сондықтан геомагниттік құбылуларды сезінетін адамдар бұл кезеңде өзін стресстен қорғап, мүмкіндігінше толыққанды тынығуы, дұрыс ұйықтауы, қомағайлықпен емес, ұстамды тамақтануы, уайымға, ұрыс-керіске, улы-шулы тойға берілмеуі, спирттік ішімдіктен аулақ болғаны абзал. Ең бастысы, жүрек пен жүйкеге күш түсірмеу қажет. Сонда қорқатын ештеңе де болмайды.

Сонымен қатар, Жер туралы ғылымға маманданған АҚШ Геологиялық қызметінің (USGS) эксперттері магниттік дауылдар адамдардың басым көпшілігінің денсаулығына ешқандай тікелей әсер етпейді деп санайды.

Бұдан тек орбитадағы ғарышкерлер зардап шегуі мүмкін екен. Оның өзінде оларға планетамыздың магниттік өрісінің құбылуынан емес, Күннен тараған радиациядан қауіп болады.

Шын мәнінде, геомагниттік дүлей дауылдардың адам денсаулығына тікелей ықпалы әлі күнге ғылыми дәлелденбеген.

Бірақ өзін "метеотәуелді" санайтын адамдардың басы ауруы, әлсіздік пен шаршаңқылықты сезінуі, қан қысымы "әткеншектей" тербелуі мүмкін. Сондай-ақ, қариялар, созылмалы аурулары бар адамдар әрбір ыңқыл-сыңқылына мән беріп, күтінгені абзал.

Сарапшылар "метеотәуелді" адамға айналмау үшін магниттік құбылыстар кестесін қарамауға, магниттік дауылдар туралы жаңалықтарды оқымауға кеңес береді. Сонда "плацебо эффектісі" іске қосылады. Адамның еш себепсіз, тосыннан өзін нашар сезінуі, толқуы өз-өзінен жоқ болып кетеді, әр күн шаттық пен бақыт әкеледі.