Бүгін — Ұлттық киім күні. Наурызнамада белгіленген атаулы күнге орай еліміздің әр түкпірінде түрлі шаралар өтті. Рас, бүгінде ұлттық киім бірегейлімізді дәріптеудің озық үлгісіне айналды. Әсіресе жастардың қызығушылығы артып келеді. Мемлекеттік қызметкерлер, білім саласы мамандары, тіпті оқушыларға дейін ою-өрнегі бар киімге көшкен. Десе де көштен қалмаймыз деп жүріп, ұлттық құндылығымыздың парқын бағамдай алып жүрміз бе?

Ұлттық киім киюге көпшіліктің құлшынысы артып келеді. Әсіресе мектеп оқушылары арасында аптаның бір күнін Ұлттық киімге арнау игі дәстүрге айналған. Елордадағы №92 мектеп-лицейінінің ұл-қыздары да ұлттық болмысты дәріптеп жүр. Кестелі оюлармен көмкерілген бешпет киген тұлымдылар мен шашпау таққан бұрымдыларға көзің сүйсінеді. Жеткіншектер мәдени мұрамызды насихаттап қана қоймай, әр киімнің сырына терең үңіліп, білімін арттырады.

Жарқын Әділжан, 3-сынып оқушысы:

- Қазақтың Ұлттық киімі қазақ мәдениетінің маңызды және ажырамас атрибуты. Қазақ киімдері тігілген негізгі материалдар мақта, жүн және киім болады. Көшпелілер ретінде де теріден, былғарыдан және үлбірден киім тіккен.

Алдыңғы дөңгелек қайда жүрсе, соңғы дөңгелек сонда жүреді. Бұл тәмсілді берік ұстанған білім ұясының ұстаздары балақайларға үлгі болуды мақсат еткен. «Себебі ұлттық киім – басты ерекшелігіміз ғана емес, теңдессіз тәрбие құралы», – дейді олар.

Ғалия Төлегенова, Ақжан әл-Машани атындағы №92 мектеп-лицейінің қазақ тілі және әдебиет пәні мұғалімі:

- Шашбау, ұлттық әшекейлер, ұлттық киім, бешпет, қамзол, тақия, бір сәтте іште бұғып жатқан рухани байлықты жандандыратын сияқты. Оқушы бойындағы. Сондықтан да мен ұлттық киімді әрі рухани құндылықты дамытушы, әрі рухани тәрбие беруші бірден-бір құрал деп айта аламын.

Қазір қолөнершілердің жұмысы қауырт. Олар қоғамда ұлттық болмысымызды ашатын киімдерге сұраныстың артып келе жатқанына қуанады. Кәсира әжейдің қолынан 20 жылдан бері ине-жіп түскен емес. Шебердің айтуынша, бұрынғы дәстүр мен қазіргі үрдіс үйлесім тапса, заманауи стильге сұраныс артады.

Кәсира Мәтен, қолөнер шебері:

- Бала сүндеттелгенде тойға кигізетін баланың бас киімі мынау. Бұл бас киімнің төбесін не үшін биік қылды дегенде Төредей биік болсын, төрт құбыласы тең болсын деп төрт қырлы қылып, бұрын хандарымыз киген осындай айырқалпақты. Әдемілеп, алтын-күмістермен безендіріп, сол арманы тілегі ананың. Қазіргі кезде ұлттық киімге сұраныс артып келе жатыр жылдан-жылға. Шетел азаматтарының өзі ұлттық киімге қызығады. Шетел азаматтары кезінде Дубайға дейін алды ғой.

Елордадағы Шеберлер альянсы Кәсира әжей секілді ісмер жандарды біріктіреді. Олар халқымыздың бай мәдени мұрасын қайта жаңғыртып, жас ұрпаққа үйретіп жүр. Атадан балаға мирас болып қалған ұлттық киім бүгінде заманауи қалыпта тігіледі. «Десе де дәстүрімізге қатысты білместік жиі кездеседі», – дейді этнограф Гүлсара Мырзахметқызы.

Гүлсара Мырзахметқызы, этнограф:

- Киген бас киімге дейін қазақтың даналығы болған. Бұл «бөртені» қазіргі қоғамда келіншектер де, балалы-шағалы үлкен кісілер де киетін болыпты. Мына тақияны киген қыз ары қарай, сәукеле киіп, орамал тағады емес пе? Мынау бөрте сол қыз баланың символы болып қалуы керек қой. Бұл — ер кісілерге арналған тақия. Ал енді осыған неше түрлі сылдырмақтар салып, шекелік дегендерді байлай салып, кейде шашбаудың әшекейі де тағылып тұрады, ең ұят нәрсе. Ол енді трендте ғой, бәріміз киінуіміз керек дегенде де әр нәрсенің орны бар. Қазақ өзінің даналығымен жасаған, жай жасаған нәрсе емес қой.

Ұлттық киім – ұлттың сәні. Бай тарихымыздың көрінісіндей болған мұраны көздің қарашығындай сақтау – әр қазақтың парызы.

Авторлары: Назерке Тоқжан, Мерей Талап