Әлемде гендерлік теңдік деңгейі жоғары елдер негізінен Еуропа мен Солтүстік Америкада орналасқан, деп хабарлайды 24kz.

Мұнда орташа көрсеткіш 77%-ке жуықтайды. Ал Африка мен Азия елдердіндегі ахуал көңіл көншітпейді. Мысалы 2024 жылғы гендерлік теңдік индексінде 146 мемлекеттен құрылған тізімде алғашқы елулікке Азиядан тек Филиппин мен Сингапур ғана кірді. «Әлемдегі теңсіздікті жою үшін 132 жыл қажет», — дейді сарапшылар.

Гендерлік теңдік индексінде осымен бірнеше жыл қатарынан бірінші орында тұрған ел – Исландия. Мемлекет әйелдер үшін жұмыс істеу, білім алу, денсаулық, өмір сүру ұзақтығы, саяси құқықтар мен мүмкіндіктер жағынан үздік деп танылған. 50 жыл бұрын мұнда жұмыс істейтін әйелдердің 90%-і өздерінің экономикадағы маңыздылығын айқындау үшін жаппай ереуілге шыққан еді. Содан Парламент жынысына қарамай бәріне бірдей еңбекақы төлеу туралы заң қабылдады. Оған мемлекеттік қана емес, жекеменшік компаниялар да бағынуы тиіс. Ережені бұзғандарға айыппұл салынады. Осы бастамалардың нәтижесінде қазір Исландияда гендерлік теңдік деңгейі 90%-тен асады.

Сингапурда жұмыс күшінің 42%-і әйелдер

Азия елдерінің ішінен әлемдегі үздік елулікке кірген екі ғана мемлекет бар. Солардың бірі – Сингапур. Мұнда әйелдер мен ер адамдардың саяси құқықтары тең. Парламенттегі депутаттардың төрттен бірі – әйел. Жұмыс күшінің 42%-і нәзік жандар. Бірақ көбі жалақысы төмен қызмет атқарады. 1961 жылы қабылданған «Әйелдер хартиясының» арқасында мұнда қыз-келіншектер жекеменшікке иелік етіп, сауда жасау мүмкіндігін алды.

Ауғанстан гендерлік теңдік индексінде көш соңында тұр

Ал гендерлік теңдік индексінде көш соңында тұрған ел – Ауғанстан. Мұнда 4 жыл бұрын билік басына тәліптер келгелі еңбек нарығындағы жағдай өзгерді. Олар әуелде әйелдердің еңбек етуіне кедергі етпейміз дегенімен, қазіргі ахуал өзгеше. Қыздардың білім беру мекемелеріне баруына тыйым салынған. Көп жерде жұмыс істеуіне де рұқсат жоқ. Олар негізінен денсаулық сақтау саласында еңбек етіп келеді. Әлемдік қауымдастық бұл шешімді қатаң сынға алды. «Өйткені бұл нәзік жандардың құқығын таптаумен қатар елдегі гуманитарлық дағдарысты одан бетер ушықтырады», - дейді.

Авторы: Жұлдыз Атагельдиева