Франция Ұлттық ассамблеясы Франсуа Байру үкіметіне сенімсіздік білдірді. Парламенттің төменгі палатасының бұл шешімі премьер-министр мен оның кабинетін отставкаға кетіреді. Былтыр желтоқсанда қызметіне кіріскен Байру Матиньон сарайында небәрі тоғыз ай отырды.

Айдана Айтбекқызы, тілші:

- Премьер-министр Байру: «Француз депутаттарын отставка ештеңе шешпейді», – деп 40 минут бойы сөз сөйлеп сендіруге тырысты. Кейбір сарапшылар премьердің өз үкіметіне сенім вотумын өзі шығарғанын саяси «суициді» деп атады, ал кейбіреулер, керісінше, соңғы бес жылда алғаш рет үкімет басшысы өзі сенім мәселесін көтеріп, «республикалық адалдық» танытты деп бағалады. Байру өз сөзінде Ұлттық ассамблея мүшелерінің назарын Франция бюджетіндегі тәуекелдерге аударып, оппозицияны жауапкершілікке шақырды, демографиялық теңгерімсіздік пен климаттық тұрақсыздану туралы айтты. Тоғыз ай бұрын бюджет мәселесін шешу үшін келген Байрудың сөзінше, бүгінгі барлық сын-қатердің бір ғана мақсаты бар – шығындарды бақылау. Үкімет басшысы төменгі палата депутаттарынан тек қолдау күтті.

Франсуа Байру, Франция премьер-министрі:

- Бүгін біз мемлекетіміздің, әлеуметтік моделіміздің тағдырына тікелей қатысты маңызды мәселені шешіп отырмыз. Бұл қарызымызды бақылауға алу мәселесі. Сондықтан мен Ұлттық ассамблеяға бір ғана түйінді тармақ бойынша жүгініп отырмын. Ол елдегі ахуалды анықтау. Жыл сайын миллиардтаған еуроға өсіп отырған тапшылық бізді 3 трлн еуродан асатын сыртқы қарызға әкелді.

Ұлттық ассамблеядағы пікірталас төрт сағаттан астам уақытқа созылды. Байрудан кейін саяси партия жетекшілері, яғни 12 депутат мінберге шығып, сөз сөйледі. Социалистік фракция көшбасшысы Борис Валло еңбекшілердің құқығын көтеріп, «бюджеттің ауыртпалығы қарапайым жұмыс істейтін француздардың мойнына түспек», – деді. Оппозиция – ультраоңшыл «Ұлттық бірлестік», ультрасолшыл «Жеңілмес Франция» және өзгелері құжатты «әділетсіз бюджет» деп атап, дағдарыстың бүкіл ауыртпалығы жалдамалы жұмысшыларға, науқастарға, жұмыссыздарға, зейнеткерлер мен жастарға артылып отырғанын айтты. Бұрынғы президенттікке кандидат Марин Ле Пен тіпті Ұлттық ассамблеяны таратып, мерзімінен бұрын парламент сайлауын өткізуді талап етті.

Марин Ле Пен, «Ұлттық бірлестік» фракциясының көшбасшысы:

- Президент үкіметті қайта тағайындауға шешім қабылдауы мүмкін, бірақ қазіргі саяси жағдайды ескерсек, ол бюджет жөніндегі пікірталастардан өте алмайды. Техникалық тұрғыдан бұл желтоқсанға дейін ғана жеткізеді, ал наурызда өтетін муниципалдық сайлау парламенттік сайлауды ұйымдастыруды қиындатады. Парламентті тарату – бұл балама емес, бұл бүгінгі міндет.

Дауыс беру қорытындысы бойынша депутаттар үкіметті де, келер жылдың бюджетін де қолдамады. Франсуа Байруға сенімсіздік білдірілді. Премьер-министр ауыр жеңіліске ұшырады. «Бұл шындық сынағы» деп өзі атаған сынақтан кейін енді үкімет басшысы президентке отставкаға кету туралы өтініш береді. Француз қоғамының пікірі болса мынандай.

Камиль, студент:

- Қазіргі уақытта үкімет тұрақсыз: бұл премьер-министрдің екінші рет отставкаға кетуі. Бұл Макрон мырза үшін қиын жағдай, өйткені ол қазір ешбір партиямен берік одақ құра алмай отыр, тірегі жоқ. Егер келесі үкімет те жұмыс істей алмайтын болса, бұл дағдарыс тудырады.

Самира, Париж қаласының тұрғыны:

- Мен келесі үкімет жақсы болады деп үміттенемін. Мәселе – халық наразы. Ештеңе өзгермей тұрған соң орнын басқаларға беру керек, олар, мүмкін, жақсы жұмыс істейтін шығар. Қазір бәріне оңай соқпай тұр. Жұмыссыздық мәселесі шешілмей отыр. Ауруханалар да, мектептер де сол күйі. Ештеңе алға жылжымай жатыр.

Енді басты интрига дауыс берудің қорытындысынан кейін президент Эммануэль Макрон Ұлттық ассамблеяны тарата ма, жоқ па. Көптеген жетекші саясаткерлер таратуды міндетті деп есептейді. Ал Макрон лагерінде президент үшін басты басымдық елдің тұрақтылығы екені айтылып отыр. Шешім дәл осыған сүйеніп қабылданбақ. Қалай болғанда да, Франция бір жылда екінші рет үкіметсіз қалды. Ал 10 қыркүйекке жаппай наразылық шерулері жарияланған.

Авторлары: Айдана Айтбекқызы, Руслан Өміржан