Пластик қоқыс лақтырмаңыз. Мемлекет оның әр тоннасы үшін 71 мың теңге беруге дайын. Оны жинап өңдеуге тапсырғандар үшін арнайы бағдарлама іске қосылды. Жалпы елде тұрмыстық қатты қалдықтарды өңдеу бойынша 67 жоба жүзеге асырылады. Қоқысқа қатысты бар мәселе Үкімет отырысында қаралды.

Қоқыс мәселесі шынында да бүгінде өзекті мәселеге айнала бастағандай. Оны келесі сандар айғақтай түседі. Республикамызда жыл сайын 4,5 млн тоннадан астам тұрмыстық қалдық жиналады. Оның шамамен 26% қайта өңделеді. Яғни толық кәдеге жаратып жатқан жоқпыз. Оған қоса заңсыз полигон деген өршіп тұр. Бей-берекет қоқыс тасталған 5,5 мың орын анықталыпты. Мұндай түйіткіл қала маңында да, ауылдарда да кездеседі.

Ерлан Нысанбаев, ҚР Экология және табиғи ресурстар министрі:

-Өткен жылдан бастап министрлік қалдықтарды жинау және қайта өңдеу кәсіпорындарын ынталандыру мақсатында «Экоқолдау» бағдарламасын қайта іске қосты. Биыл осы төлемдерге 9,2 млрд теңге қарастырылды. Мысалы, полимер қалдықтарының жиналған және қайта өңделген әрбір тоннасы үшін биылғы жылы төлем 71 мың теңгеден асады.

Мамандар салаға талдау жасапты. Қазір қарапайым қоқыс тастайтын орынды ашу үшін мемлекеттің 17 талабын орындау қажет екен. Шағын ауылдар үшін бұл тым ауыр әрі қымбат. Заңсыз қоқыс орындарының көптігі де содан шығар. Министрлік осы құжаттар санын екі есе қысқартпақ. Айтпақшы еліміз бойынша 100 полигон салынатын болыпты. Сондай-ақ өңдеуге арналған жобалар да қатар жүргізілуі тиіс.

Олжас Бектенов, ҚР Премьер-министрі:

- Оларды іске асыру барысы мүлдем мардымсыз. 67 жоба қаралған. Соның алтауы ғана 4 млрд теңге сомасында қаражатпен қамтамасыз етілген. Бұл жобаларды дайындау барысында әкімдіктердің тарапынан үйлестіру шараларының жеткіліксіз екенін білдіреді. Қалдықтарды жойып қана қоймай, олар өңделіп, қайтадан кәдеге жаратылуға тиіс.

Келесі мәселе – кәсіпорындардан шығатын өндірістік қалдықтар. Елімізде оның жылдық көлемі 1 млрд тоннаға дейін жетеді. Өңделетін үлесі небәрі 11%. Ал дамыған елдерде бұл көрсеткіш 70-80%-ға жетеді. Дұрыс тәсіл қолданса сол қалдықтардың өзінен құрылыс материалы мен тыңайтқыштың отыздан астам жаңа өнім түрін алуға болады. Оны Қазақстанда іске асырып жатқандар да бар. Ендігі міндет — соның ауқымын кеңейту. Жиын соңында Премьер-министр 1 қыркүйекке дейін қалдықтарды басқару тұжырымдамасын әзірлеуді тапсырды.

Авторлары: Ердәулет Ыбырайұлы, Айбек Ақшолақов

Upd: 26.03.2025, 20:00