Еліміздегі жастар шаңырақ көтеру мәселесінде салқынқандық танытуда. Мәселен, 2019 жылы Қазақстанда 140 мыңға жуық неке тіркелсе, 2024 жылы тек 123 мың тіркелген. Zakon.kz тілшісі жастардың бұл қадамға баруға неліктен асықпайтындығын зерттеп көрді.

Редакция бұл тақырыпты бірінші рет көтеріп отырған жоқ. Мәселен, 2023 жылы "жүзік таққан" жұптардың саны тағы да төмендеген – алдыңғы жылғы деректермен салыстырғанда 3%-ға, ал 10 жыл бұрынғы көрсеткішпен салыстырғанда – 30%-ға.

Психологтардың пайымдауынша, біріншіден, неке ел алдында тартымды бола түсті – ата-бабаларымен салыстырғанда әлдеқайда еркін және қаржылық тәуелсіз, екіншіден, қазіргі жастарда шаңырақ көтеру, баланың дүниеге келуі тұрғысынан азды-көпті түсінік бар, бұл әрине туу көрсеткішінің төмендеуіне әкеледі, алайда олардың жақсы жағдайда өсуіне мүмкіндік береді.

Бұл арада экономистер ақшаның да маңызды рөл алып отырғанын айтады.

"Мәселен, 2020 жылы қазақстандықтар табысының 49%-ын тек азық-түлікке жұмсаған. Өткен жылы бұл көрсеткіш 50%-дан асты. Жалпы айтқанда, отбасы институтына қатты соққы 2022 жылғы инфляцияда болды. Бұл ретте, ажырасу саны да азаймай тұр. Некелердің үштен бір бөлігі бір жылға дейін жетпей жатады. Осылайша, бала туу деңгейі де біртіндеп төмендейді – бізде қазірге оң көрсеткіш, бірақ өсім негізінен жастар тарапынан емес, балалары бар отбасылар тарапынан болып отыр. Босанған әйелдердің орташа жасы да өсуде, неке жасы да өсуде". Арман Бейсембаев

Ресей

"Комсомольская правда" дерегінше, 2024 жылдың бірінші жартысында "көршілерде" 10 некенің жетеуі бұзылған.

Демография үшін күресте билік шаралар қабылдағанымен, нәтиже болмай отыр. Олар бұған психологтарды кінәлауда. Биліктің айыптауынша, олар адамдарды бір-біріне қарсы қояды, артынша әйелдерге білім алу мен мансап құрудан бас тартуды насихаттайды, осыған байланысты көп қыздар мектептен кейін бірден ұрпақ жалғастыруға назар аударады.

Қытай

Financial Times жазуынша, мұндағы халық үш негізгі тенденцияға тап болды: қартаю, туудың төмендігі және некенің төмендігі. Үкімет қаржы бөліп, туу көрсеткішін ұлғайтуға тырысуда. Сондай-ақ, босанудың денсаулыққа пайдасы туралы идеяны насихаттауда.

Жапония

SCMP мәліметтері бойынша, жапондықтардың оннан бір бөлігі 80 жастан асқан.

"Үкімет көптеген жылдар бойы жас жұбайларды балалы болуға немесе отбасыларын көбейтуге ынталандыру жолдарын іздестіруде, бірақ бұл нәтиже бермейтін сияқты. Барлық дамыған елдерде балалы болу өте қымбатқа түседі, сондықтан бұл мәселе тек Жапонияға ғана тән емес", – деді Хоккайдо Денсаулық сақтау университетінің инфекциялық бақылау кафедрасының профессоры Йоко Цукамото.

Бұған дейін Қытайда некеге тұру деңгейі күрт төмендегені, жас қыздардың отбасын құрудан неге қашатындығы жайлы жазған болатынбыз.